Episode Transcript
Derya: Welkom bij Zuurstof voor Hasselt. De podcastreeks waarin we de schijnwerpers richten op de mensen die Hasselt tot een betere plek maken. En dat elke dag opnieuw.
Nele: Ik ben Nele Kelchtermans.
Derya: En ik ben Derya Erdogan. Samen met jou, Nele, wil ik de verhalen ontdekken van de mensen die het culturele, ecologische en sociale weefsel van onze prachtige stad verrijken.
Nele: We hebben het over de onvermoeibare vrijwilligers, de visionaire makers en de toegewijde buurtbewoners die Hasselt vormgeven op manieren die misschien niet altijd in de schijnwerper staan, maar die wel het verschil maken.
Derya: Elke aflevering nemen we je mee op een reis doorheen verschillende buurten en gemeenschappen van Hasselt. We gaan een gesprek met mensen die duurzaam initiatieven opzetten, kunst en cultuur tot leven brengen en zich inzetten, dat vooral voor een inclusieve stad waarin iedereen zich thuis voelt.
Nele: We willen dat deze verhalen inspireren en aanmoedigen. Of je nu een Hasselaar bent die al jaren hier woont of net bent aangekomen, deze podcast biedt een kijkje achter de schermen van onze stad en toont de veerkracht van de mensen die hier wonen.
Derya: Dus sluit je bij ons aan terwijl wij de verhalen delen van Hasselaren die echt het verschil maken. Dit is “Zuurstof voor Hasselt”.
Derya: Voor ons gesprek vandaag nemen we de trein naar Leuven. Want daar woont Rita, een van de vrijwilligers van Bruxelles.
Rita: Ik ben Rita Van Eve. Ik ben kunstenaar, maar daarnaast ben ik bezig met vrijwilligerswerk, waaronder vrijwilligerswerk voor Bruxelles. En als vrijwilliger voor Bruxelles ben ik de werking in Leuven opgestart, die zich dan gaandeweg uitgebreid heeft, eigenlijk een beetje over Vlaanderen.
Derya: Brussel organiseert sensibiliseringssessies over menstrueel gezondheid en menstruatiearmoede om zo taboe rond de menstruatie te doorbreken bij jongeren. Samen met Brussel, Rita en onze dienst Gelijke Kansen zetten we de afgelopen maanden een project rond menstruatiearmoede op in Hasseltse scholen. Want je zou het misschien niet meteen denken, maar ook in onze stad zijn er meisjes en vrouwen die hiermee te maken krijgen. Maar wat is menstruatiearmoede precies?
Rita: Menstruatiearmoede is de situatie waarbij meisjes op het moment dat ze hun menstruatie hebben, niet het geld hebben om de nodige producten te kopen.
Het heeft te maken met kansarmoede en het gebeurt dat vrouwen of meisjes op dat moment de keuze moeten maken tussen koop ik maandverbanden of koop ik een brood voor mijn kinderen.
In die zin is de situatie heel schrijnend, omdat wij ervan uitgaan dat het hebben, het beschikken over menstruatieproducten eigenlijk een menselijk recht is. Het recht op hygiëne zou moeten toegankelijk zijn voor iedereen.
In tegenstelling tot wat heel veel mensen denken, is menstruatiearmoede ook in België een reëel probleem. Er worden heel veel vrouwen mee geconfronteerd, ook vrouwen...
Die werken, alleenstaande vrouwen die werken met kinderen zijn al een risicogroep wat we zeker niet verwachten in onze Belgische maatschappij. En als we dan kijken naar menstruatiearmoede bij schoolgaande jeugd, Is er een onderzoek van Caritas dat uitgewezen heeft dat 1 op 8 van de meisjes wel eens een probleem heeft om aan menstruatieproducten te komen en het gevolg daarvan is dat zij gewoon niet naar school komen.
Dus het schoolverlet, en dat is iets wat de directies van de scholen mij ook vaak bevestigen, maar het schoolverlet is echt reëel omwille van het probleem van gebrek aan menstruatieproducten.
Derya: Rita werkt dus als vrijwilliger voor BRUZEL, een organisatie die het taboe rond menstruatie en menstruatiearmoede wil doorbreken. Ze vertelt ons hoe en vooral waarom BRUZEL ontstaan is.
Rita: Bruxelles is ontstaan op een hele toevallige manier toen twee vriendinnen in Brussel aan het rondwandelen waren en daar een vrouwelijke daklozen zagen zitten. Ze zijn daar naartoe gestapt en ze hebben gevraagd is er iets waaraan dat we jou kunnen helpen of waarmee we jou kunnen helpen.
En die vrouw in kwestie heeft toen gezegd menstruatieproducten. Vandaar is dan het idee gekomen van menstruatieproducten te gaan inzamelen en die dan... Ze wilden die dan op een discrete manier overhandigen en vandaar dan het idee van we maken een stoffen zakje.
En daar stoppen we die producten in en zo gaan we dat dan aan die mensen geven. Dus ondertussen is dat uitgegroeid tot een organisatie die niet alleen maandverbanden wil uitdelen, maar die ook heel veel wil doen rond sensibilisering, enerzijds rond menstruatie, maar anderzijds ook rond menstruatiearmoede. Dus men probeert ook van het beleid te beïnvloeden, zodanig dat daar toch een bewustwording zou komen van, kijk, dit is een probleem dat moet aangepakt worden, en niet door een vrijwilligersorganisatie zoals Bruxelles.
Derya: Ook in Hasselt trekken we ons het probleem van menstruatiearmoede aan. Meisjes die niet naar school kunnen omwille van hygiënische redenen en daardoor lessen missen, daar wilden we iets aan doen. Want iedereen verdient gelijke kansen. Met ons project verdelen we jaarlijks 2800 zakjes met gratis menstruatieproducten in alle lagere en secundaire Hasseltse scholen. Rita legt ons uit hoe het project verlopen is.
Rita: In Hasselt zijn wij dan gestart met de scholenwerking. De scholenwerking waar ik hier in Leuven mee gestart ben en dat heeft zich dan gestaag uitgebreid naar andere steden toe.
Ik wou in Hasselt ook iets gaan doen rond de scholenwerking en tegelijkertijd kwam er de vraag van schepen Derya Erdogan omdat zij ook iets wilde opzetten in Hasselt en op die manier zijn we een samenwerking gestart.
Ik heb dan een sponsor gevonden die de scholen in Hasselt, de producten voor de scholen in Hasselt, dan wou sponsoren. Die sponsor is de Rotary Club van Hasselt Hazalut.
We hebben de scholen gecontacteerd, wat eigenlijk op een hele gemakkelijke manier gegaan is, juist omwille van de samenwerking met de schepen.
Zodanig dat we eigenlijk ongeveer alle scholen tegelijkertijd hebben kunnen het project voorstellen en dat het eigenlijk enorm snel gegaan is. Alle scholen hebben dan kastjes gekregen met een layout die gemaakt is door de stad en Bruzel heeft dan gezorgd voor gevulde zakjes Zo, en daardoor zijn we 1 september eigenlijk bijna met alle, alleszins met alle secundaire scholen en ongeveer de helft van de lagere scholen kunnen starten. En ondertussen zijn quasi alle lagere scholen van Hasselt ook bevoorraad.
De eerste levering van de zakjes zijn rechtstreeks gebeurd door Bruzelle, door de vrijwilligers van Bruzelle-Leuven eigenlijk. Ik had dan een oproep gedaan van wij willen Hasselt veroveren, help mij. Dat is heel goed gelukt.
Ik heb dus een eerste lading in eind augustus, een eerste lading van 1750 zakjes gevuld kunnen leveren aan Hasselt. Maar het was de bedoeling dat Hasselt vanaf dan ook zijn verantwoordelijkheid ging nemen, omdat wij zijn een vrijwilligersorganisatie en ja, zoals je weet uit Leuven, Dus Hasselt moest zelf zijn verantwoordelijkheid ook een groot stuk op zich nemen. En dan is er in Hasselt een naaimarathon georganiseerd. Die is georganiseerd door de mensen van van Hasselt zelf, de ondersteuningsdienst. En dan zijn heel veel mensen samengekomen, zowel om zakjes te naaien als zakjes te vullen. Zodanig dat het bijvullen van de kastjes in december is gebeurd met materiaal dat gemaakt is in Hasselt.
Derya: Dat er wel degelijk nood is aan projecten rond menstruatiearmoede in scholen, krijgt Rita bijna dagelijks te horen. Het probleem is voor een buitenstaander misschien niet snel zichtbaar, maar scholen krijgen er heel vaak mee te maken en ze zoeken ook al lang naar manieren om de ongelijkheid die hieruit voortvloeit voor meisjes aan te pakken.
Rita: Mijn ervaring is dat de directies die ik aangesproken heb, dat die eigenlijk heel blij zijn dat er een oplossing komt. Want zij zijn zich allen bewust van het probleem.
Heel veel van die scholen hebben dat dan proberen op te lossen door materiaal op het secretariaat te leggen. Maar dat is eigenlijk geen optie.
Producten op het secretariaat, dat kan een tegemoetkoming zijn voor iemand die per ongeluk eens iets vergeten is of een ongelukje heeft.
Maar je moet je de situatie voorstellen, menstruatiearmoede is een dubbel taboe. Ik heb mijn menstruatie, maar ik ben ook nog te arm om producten te kopen. Dus dat is een dubbel taboe. En je kan het zo'n meisje of zo'n leerling niet aandoen van elke maand naar het secretariaat te gaan en zich daar opnieuw te moeten outen, zal ik zeggen, als die dubbele handicap.
Niet alle directies beseften dat, maar ze zaten wel allemaal gevrongen met het probleem en dat ze inderdaad zelf ook vermoeden dat sommige meisjes wegbleven van school. En vanuit de overheid is er op geen enkele manier iets gebeurd.
Onze minister Weyts vindt dat ook niet nodig, heeft hem uitdrukkelijk gezegd in de media, omdat hij vindt dat de scholen zich daar niet moeten mee bezighouden. Dat is geen taakopdracht van de scholen, maar dat is een ontkennen van de werkelijkheid, omdat Het is er, het probleem is er en de directies worden ermee geconfronteerd. Dus ik denk dat heel veel van de directies ook nu, als je ze gaat bevragen in Hasselt of als ik ze bevraag in Leuven, mensen zijn gewoon heel blij dat er een oplossing gekomen is.
Ik heb vorige week nog een dame van de hotelschool in Hasselt aan de telefoon gehaald en die heeft mij opnieuw gezegd, het is fantastisch wat jullie doen. Als je dan hoort van directeurs dat die meisjes wegblijven van school, als je dan realiseert dat dat meisjes zijn die in een kansarmoedessituatie leven, al dan niet generaties, is het essentieel, hun enige manier om uit die kansarmoede te komen, is school. Allee, dus in die zin kan je het gewoon niet permitteren om die kinderen of om die meisjes te laten wegblijven van school, want dan, ja, je belast heel hun mogelijke toekomst.
En ook voor die volwassen vrouwen, als je dan hoort dat vrouwen ook wegblijven van hun werk, omwille van hetzelfde probleem, ja, werken, dat weet iedereen, is wel ook een manier om onder die armoede uit te komen. En sommige van die lonen zitten sowieso al te laag, want het zou niet mogen dat een alleenstaande moeder moeite heeft om rond te komen. Een alleenstaande werkende moeder moeite heeft om rond te komen. Dat is al niet... Dat klopt al niet, maar daar kan Bruzel niks aan veranderen. Maar dus is het wel essentieel dat Bruzel probeert er wel voor te zorgen dat die vrouwen elke dag kunnen gaan werken en niet tegengehouden worden door een vrouwelijk hygiënisch probleem.
Moeten wij menstruatieproducten aan iedereen gratis geven? Ja, maar tegelijkertijd ben ik mij ervan bewust dat er nog zoveel noden zijn. De lege brooddozen, om maar een voorbeeldje te geven.
Niet alleen de lege brooddozen.
Ik ben ook actief in het onderwijs als vrijwilliger. De noden globaal om goed onderwijs te geven zijn immens. Onze jeugdzorg, als ik het zo stout mag zeggen, trekt op niks.
Ik kan nog zo wel een aantal... De culturele sector wordt gesnoeid. Ik kan zo nog wel van alles zeggen. Dus om dan tegelijkertijd te gaan zeggen alle menstruatieproducten voor alle vrouwen moeten gratis zijn, dat vind ik persoonlijk een beetje vergaand.
Omdat, ja, persoonlijk heb ik er nooit behoefte aan gehad dat men mij menstruatieproducten gratis gaf of dat men mij die gratis gaf voor mijn dochter. Dus we zitten zeker ook met een...
deel van onze gemeenschap, van onze samenleving, die die tegemoetkoming niet nodig heeft. En dan zou ik er zelf de voorkeur aan geven van zorg alleszins al dat mensen die het nodig hebben nodig hebben het op een gemakkelijke manier kunnen krijgen. Niet alleen in de scholen, maar het zou bijvoorbeeld ook een sympathieke geste zijn om maandverband te voorzien in een bedrijf. Naast het wc-papier In de toiletten zou daar ook perfect maandverband kunnen liggen. En dat hoeft de onderneming niet eens zo immens veel geld te kosten.
Derya: Een stad bestaat niet enkel uit gebouwen en stenen, maar vooral uit mensen. Zonder geëngageerde mensen die zaken in beweging zetten en draaiende houden, zijn we niets. Daarom is wat Rita doet zo belangrijk. Ze werkt voltijds als vrijwilliger en vult haar dagen met het opzetten van schoolprojecten rond menstruatiearmoede.
Rita: Waarom boeit mij het zo om te blijven doorgaan?
Ik heb er alleszins voor gezorgd dat op dit moment bijna honderd scholen kastjes hangen hebben met maandverband. Ik heb op drie jaar tijd 400.000 maandverbanden.
zijn er twintigduizend gevulde zakjes uitgedeeld aan volwassenen.
Het heeft gewoon te maken met mijn sociale instelling.
Ik mag niet de les lezen aan andere mensen natuurlijk, maar ik vind het onze opdracht als mens om andere mensen bij te staan. Niet alleen in zijn eigen gezinnetje te kijken en zijn eigen job te doen, maar daarbuiten proberen iets van verbondenheid te creëren, omdat ik er vast van overtuigd ben verbondenheid de essentie is van ons overleven, van ons... Alles wat mooi is in het mens zijn, naast al die lelijke dingen, is onze verbondenheid. En ik beschouw het absoluut als een taak, als een opdracht om daar aan te werken. En ik hoop Ik ben nu al in pensioenleeftijd, maar ik hoop dat echt tot mijn laatste dag te kunnen doen, omdat ik dat zo belangrijk vind. En het werk van Bruzel is een druppeltje, en daar ben ik mij ook van overtuigd. Het is maar een druppeltje, maar dat druppeltje heb ik dan toch wel bijgedragen.
Derya: Ieder jaar op 8 maart vieren we de Internationale Dag van de Vrouw. En dat blijft broodnodig. Nog steeds krijgen meisjes en vrouwen niet dezelfde kansen. Niet alleen in ons land, maar ook verder buiten. Gelijke vrouwenrechten is iets waar onze stad en ik als schepen mij voor zal blijven inzetten. Net als Rita en zoveel anderen.
Rita: Spijtig genoeg blijft een Vrouwendag belangrijk.
Omdat... En eigenlijk over heel de wereld. In België is de situatie misschien al iets beter. We hebben al recht op abortus. Maar bijvoorbeeld de verloning is nog altijd een stuk slechter voor vrouwen dan voor mannen. Als ik...constateer dat alleenstaande vrouwen met kinderen vaker in de armoede belanden. Dus dat is weer de positie van de vrouw die in het gedrang komt. Ook kansen, ook als je ziet bijvoorbeeld de manier waarop sommige vrouwen het Maatschappelijk kunnen vrouwen zich nog altijd in hun gedrag een stuk minder permitteren dan mannen, worden daar nog altijd veel gemakkelijker op aangekeken. Vrouwen hebben ook vaak nog het probleem dat als ze in een leidersfunctie komen, dat dat in vraag gesteld wordt.
Zie je toch nog altijd, in België ook. En dan, ja, als we naar de wereld kijken... Trouwens, vrouwen eigenlijk niet alleen in de wereld, ook in België. Het aantal vrouwen die het slachtoffer worden van familiaal geweld is nog zoiets.
En als we dan kijken naar de wereld, niet alleen dat familiaal geweld, die kansarmoede, het feit dat meisjes niet naar school mogen. Ik ontmoet nu in mijn werking met allochtonen geregeld vrouwen die maar tot twaalf jaar naar school zijn mogen gaan. Dus ook dat is een probleem.
Het feit dat verkrachting nog altijd als oorlogswapen gebruikt wordt. Het misprijzen van vrouwen dat daaruit blijkt en de macht die daaruit blijkt, dat is zo schrijnend dat ik inderdaad denk dat wij 8 maart nog altijd nodig hebben.
Derya: Bedankt dat je hebt geluisterd naar “Zuurstof Voor Hasselt”. Wij hopen dat dit interview je heeft geïnspireerd en je kan aanmoedigen om hetzelfde verschil te maken in onze stad.
Nele: Als je meer wilt weten over de mensen en initiatieven die je in deze reeks hebt ontdekt, bezoek dan onze website voor aanvullende informatie en bronnen. Je vindt de link in de beschrijving van deze aflevering.
Derya: Wil je reageren op een aflevering? Contacteer ons gerust. We willen graag horen wat jou inspireert en hoe jij bijdraagt aan de positieve verandering in Hasselt.
Nele: Tot de volgende keer!
